દેશભક્તિ જાગી, ઊંચી પદવી ત્યાગી: શ્રીઅરવિંદ ઘોષની પ્રેરણાદાયી કહાની
બ્રિટિશ શાસનકાળમાં આઈ.સી.એસ. (ઇન્ડિયન સિવિલ સર્વિસ) ઑફિસર બનવું એ પ્રતિષ્ઠાનો પ્રશ્ન ગણાતો. તે સમયના મોટાભાગના ભારતીય યુવાનો માટે આ પદવી પ્રાપ્ત કરવું જીવનની મોટી સફળતા સમાન હતું. પરંતુ શ્રીઅરવિંદ ઘોષે આ પદવીએ લલચાવ્યા વિના દેશભક્તિના કારણે તેને સાદગીથી ત્યાગી.
આઈ.સી.એસ. પરીક્ષામાં શ્રીઅરવિંદની સફળતા
શ્રીઅરવિંદ ઘોષે પોતાના પિતાની ઈચ્છા અનુસાર આઈ.સી.એસ. પરીક્ષા આપી અને તે પણ ઉત્તમ ગુણ સાથે પ્રથમ વર્ગમાં પાસ થયા. તેમ છતાં, તેમનું દિલ આ પદવીએ માને તેવું નહોતું. તેમનું મન તત્કાલિન બ્રિટિશ શાસનના અત્યાચાર સામે ઝંખી રહેલું.
પદવી ત્યાગવાનો નક્કી નિર્ણય
આઈ.સી.એસ. થવા માટે અંતિમ પરીક્ષા ઘોડેસવારીની હતી. શ્રીઅરવિંદને ભવિષ્યમાં બ્રિટિશ શાસન માટે કામ કરવાનું ન જરાય ગમતું હતું. આથી, આ પરીક્ષા ન આપવાનો રસ્તો તેમણે પસંદ કર્યો. એકવાર તે આ પરીક્ષામાં હાજર થયા ન હતા. બીજેથી પણ તેઓ ખાસ મોડા નીકળ્યા જેથી ટ્રેન ચૂકી જાય. આ રીતે તેમણે બિનમૌખિક રીતે આ પદ માટે તેમની નિરાસાની પ્રતિકૃતિ વ્યક્ત કરી.
બ્રિટિશ સરકારનો નિર્ણય
જ્યારે આ અંગેના પ્રોફેસર પ્રોથરોએ તેમને ફરી તક આપવા માટે સત્તાવાળાઓને પત્ર લખ્યો, ત્યારે પણ શ્રીઅરવિંદ ઘોષે પદવી ન લેવા નક્કી કર્યું. બ્રિટિશ શાસકે પણ આ પ્રક્રિયા રદ કરી અને શ્રીઅરવિંદ આઈ.સી.એસ. અધિકારી બન્યા નહીં.
પ્રેરણા આપતી કહાની
શ્રીઅરવિંદ ઘોષનું જીવન અમને શીખવે છે કે ઊંચા પદ પર જવાની લાલસા કરતા પોતાનાં આદર્શો અને દેશપ્રેમને પ્રાથમિકતા આપવી મહત્વની છે. તેઓ બ્રિટિશ શાસનની સામે પોતાના વિચારો માટે અડગ રહ્યા અને પછીના સમયમાં સ્વતંત્રતા આંદોલન અને આધ્યાત્મિક માર્ગદર્શક તરીકે પ્રખ્યાત થયા.
આ કહાની દરેક યુવાન માટે પ્રેરણાનું શ્રોત બની શકે છે કે જીવનમાં સન્માન મેળવવા કરતાં મૂલ્યો અને ધ્યેયો વધુ મહત્વપૂર્ણ છે.
લેખ : શ્રી અરવિંદ જીવનધારા