ખાવડા પચ્છમ (કચ્છ): પ્રાકૃતિક ખેતીથી સમૃદ્ધિ સુધીનો સફર

 ખાવડા પચ્છમ: પ્રાકૃતિક ખેતીથી સમૃદ્ધિ સુધીનો સફર

કચ્છના સૂકા હવામાનમાં ખેતીના નવા મકામ

કચ્છના ખાવડા અને પચ્છમ પ્રદેશમાં વરસાદ આધારિત ખેતી અને પશુપાલન ખેડૂતોનું મુખ્ય જીવનજીવન છે. આ સમયે, ખેતી આધારિત આવકમાં વૃદ્ધિ લાવવા માટે નવી પદ્ધતિઓ જેમ કે એગ્રો ફોરેસ્ટ્રી અને પ્રાકૃતિક ખેતી પદ્ધતિઓ એ સમયની સૌથી મોટી માંગ છે.

વિશેષ તાલીમ – ખેડૂત માટે વિકાસનો માર્ગ

વિભાગીય સંશોધન કેન્દ્ર, કોઠારા ખાતે બે દિવસીય તાલીમ યોજાઈ, જેમાં ખાવડા-પચ્છમના ખેડૂતોને નવા ખેતી મોડેલો અંગે માર્ગદર્શન આપવામાં આવ્યું. મિલેટ, ખાટી આંબલી, કોઠા(કોંટ), બોર જેવા પાકો અને Zero Waste Technology દ્વારા પાક અવશેષના ઉપયોગની વિધાનવાદી પદ્ધતિઓ શીખવવામાં આવી.

તાલીમના મુખ્ય વિષયો:

1. સ્થાનિક પાકોની પસંદગી અને સંરક્ષણ: શૂષ્ક જમીનમાં ઉગતી શ્રેષ્ઠ મીલેટ અને ઘાસચારા પાકોની વૈજ્ઞાનિક જાણકારી.

2. જમીન સુધારણા: જમીનમાં કાર્બન પ્રમાણ વધારતી કુદરતી પદ્ધતિઓ.

3. મશીનોનો ઉપયોગ: કાતરા ફોલવાનું મશીન, દીવેલા ફોલવાનું મશીન વગેરેની કામગીરી.

4. બાયોગેસ પ્લાન્ટ: બાયોગેસમાંથી મળતી રબડી ખાતરનું મહત્વ અને ઉપયોગ.

ખેડૂતો માટે પ્રેરક પ્રવૃત્તિઓ:

તાલીમ દરમિયાન જાદુગર શ્રી દીપકવન ગોસ્વામી દ્વારા ખેડૂતોના મનોરંજન સાથે અંધશ્રદ્ધા દૂર કરવાની જાગૃતિ ફેલાવવામાં આવી.

ખેતીમાંથી વધુ આવક મેળવવાનો માર્ગ:

ખેડૂતોએ Zero Waste Technology અને પ્રાકૃતિક ખેતી પદ્ધતિઓનો અમલ કરવાથી કૃષિ ઉત્પાદન વધારવું શક્ય બનશે. ખાટી આંબલીના કાતરા ફોલવાનું મશીન, વેસ્ટ ડિકમ્પોઝર યુનિટ, બાયોચારની બનાવટ અને જીવામૃત પ્લાન્ટ જેવા ઉપકરણો ખેતીને વધુ ફાયદાકારક બનાવે છે.

ખેતરનું નવું ભવિષ્ય:

આ પ્રકારની તાલીમ અને માર્ગદર્શન દ્વારા કચ્છના ખેડૂતોને શુષ્ક વિસ્તારના પડકારો સામે વધુ મજબૂત બનાવી શકાય છે. એગ્રો ફોરેસ્ટ્રી અને પ્રાકૃતિક પદ્ધતિઓ દ્વારા ખેતીમાં વધુ સ્થિરતા અને ટકાઉપણું લાવી શકાય છે.

આજે જો આપણે આ પદ્ધતિઓનો અમલ કરીશું તો ખેતરને માત્ર નફાકારક વ્યવસાય તરીકે નહીં પરંતુ પ્રકૃતિની સંભાળ કરતી જીવનશૈલી તરીકે પણ અપનાવી શકીશું.