કણીકંસરી માતાનું મંદિર: આદિવાસી સમાજ માટે શ્રદ્ધાનું પવિત્ર સ્થળ
સોનગઢ તાલુકાના કાવલા ગામ નજીક કુદરતી સૌંદર્ય અને ઘાટો ભરેલા ડુંગરો વચ્ચે આવેલા કણીકંસરી માતાનું મંદિર આદિવાસી સમાજ માટે અખૂટ શ્રદ્ધાનું પ્રતિક છે. આ મંદિર પવિત્ર રીતે આદિવાસી સમાજની ધાર્મિક, સામાજિક અને સંસ્કૃતિની પરંપરાઓને જીવંત રાખે છે.
કણીકંસરી માતાનું આધ્યાત્મિક મહત્વ
આદિવાસી સમાજમાં કણીકંસરી માતાને અન્નપૂર્ણા માતા તરીકે પૂજવામાં આવે છે. લોકો માનતા છે કે માતાજીના આશીર્વાદ વિના ખેતરમાં ઉગેલો પાક સુખ અને સમૃદ્ધિ લાવી શકતો નથી. જેના કારણે દરેક ખેડૂત પોતાના ખેતરમાંથી નવાં ધાન્ય જેમ કે ચોખા, જુવાર અને શાકભાજી પ્રથમ માતાજીને અર્પણ કરે છે અને પછી જ તેનો ઉપયોગ કરે છે.
ધાર્મિક પરંપરાઓ અને ઉત્સવ
મંદિરની શ્રદ્ધા અને માન્યતાઓનો કેટલાયે વર્ષોથી પાલન થતો આવ્યો છે. અહીં દર વર્ષની હરખી યાત્રા અથવા હોબ યાત્રા નિમિત્તે પરિવારજનો ભેગા થાય છે. માતાના દર્શન કરવા માટે ભક્તો પરંપરાગત વાઘ-સંગીત સાથે આવકાર થાય છે અને માતાજીને હરખી ગીતો ગાઈને રીઝવવામાં આવે છે.
મંદિર પરિસર અને જમણનું મહત્વ
મંદિરમાં ભક્તો પોતાનું જમવાનું ત્યાં જ બનાવે છે. દલપતભાઈ ચૌધરી જેવા શ્રદ્ધાળુઓ જણાવે છે કે તેઓ સાથે લઈને આવતા ધાન્યમાંથી ખીચડી અને શાક તૈયાર કરીને માતાને અર્પણ કરી જમણનોprasadi સ્વરૂપે સ્વાદ લે છે.
શ્રદ્ધા અને પરંપરાનું સંવર્ધન
આ મંદિરે માત્ર ધાર્મિક નમન જ નહીં પરંતુ આદિવાસી સમાજની સંસ્કૃતિ અને સમૂહિક એકતાનું પણ પ્રતિક છે. આવા તહેવારો અને યાત્રાઓ આદિવાસી સમાજના સભ્યોમાં સાંસ્કૃતિક વારસાનું જતન કરી ભક્તિભાવને મજબૂત બનાવે છે.
શ્રદ્ધા સાથે જોડાયેલી આ વારસાને જોઈને આપણે એજ કહી શકીએ કે પરંપરાઓનું પાલન અને શ્રદ્ધા છે ત્યારે જ સમાજ જીવંત રહે છે!